کجھ مظفر گڑھ تے ایندی حالت زار بارے ۔۔|| مہرین فاطمہ

مظفرگڑھ صوبہ پنجاب دا زرخیز ضلع ھے، نواب مظفر خان شہید حاکم ملتان نے 1794ء وچ مظفرگڑھ دا منڈھ بدھا۔
1796ء وچ مظفرگڑھ کوں صدر مقام بنڑایا گیا۔
مظفرگڑھ 1818ء 1848ء تئیں سکھاں دے قبضے وچ ریہا۔ ایں ویلے تئیں مظفرگڑھ دی بجائے خانگڑھ کوں صدر مقام بنڑایا گیا
1849ء وچ مظفرگڑھ انگریزاں دے قبضے وچ چلیا گیا۔
1869ء وچ مظفرگڑھ کوں ٹاؤن کمیٹی بنڑیا گیا۔
ایں ویلے اے 4 تحصیلاں رنگ پور، کنجھر ،خان گڑھ تے سیت پور دے علاقیاں تے مشتمل ہئی۔ 1861ء وچ رنگ پور تحصیل کوں ختم کر تے گڑھ مہاراجہ تے احمد پور دے علاقے جھنگ تے کوٹ ادو ، ضلع لیہ توں الگ کر تے ایندے وچ شامل کیتے گئے۔ بعد وچ 1909ء وچوں لیہ کوں ضلع مظفرگڑھ توں الگ کر تے ضلعے دا درجہ ڈے ڈتا گیا۔
ضلع مظفرگڑھ آپنڑی سوہنڑی ثقافت ، ریت تے روایت، صنعت ، تعلیم ،رسم و رواج تے جغرافیائی محل وقوع دی وجہ توں نویکلا مقام رکھدے۔ ایندیاں 4 تحصیلاں کوٹ ادو، مظفرگڑھ، علی پور تے جتوئی ھن تے ڈیں نکلدے پاسے دریائے چناب تے ڈیلہا آلے پاسے دریائے سندھ واہندے پن۔ 45 لکھ توں ودھ لوکیں دا ایں ضلعے دا رقبہ 8249 مربع کلو میٹر ہے۔ مقامی زبان سرائیکی دے نال نال پنجابی تے اردو وی بولی ویندی اے۔ 87 فیصد توں ودھ لوک دیہات وچ تے 13 فیصد شھر وچ راہندن۔ یارھاں لکھ ویھ ہزار اٹھ سو نوے ایکٹر کجھیاں، انار تے آمب دے باغ مظفرگڑھ دی پہچانڑ ھن۔ ہر قسم دیاں سبزیاں دی راہدی دے نال نال لائیو اسٹاک تے مچھلیاں دی پیداوار وچ مظفرگڑھ دا ناں مشہور اے۔ ضلعے دے 984 مواضعات دے وچ نویکلا نہراں دا نظام ھے۔
1964ء دے وچ پہلی جوٹ مل مظفرگڑھ دے وچ بنڑائی گئی ایندے نال ایں ضلع دی ترقی دا ویلا شروع تھیا۔ ایں ویلے ضلعے وچ کئی ٹیکسٹال ملاں، جوٹ، کاٹن، شوگر تے فلور ملاں دے نال نال 300 رجسڑ کارخانے ھن۔
1770ء توں 1794ء دے آدھل وچ بنڑایا گیا قلعہ مظفرگڑھ تے قلعہ خانگڑھ دے علاؤہ قلعہ محمود کوٹ ، قلعہ غضنفرگڑھ ،قلعہ دائرہ دین پناہ تے قلعہ شاہ گڑھ جہیں تاریخی تے ثقافتی مقامات ماضی دا حصہ تاں بنڑ گن لیکن انہاں دے نشان اساکوں ماضی دی یاد ڈیوندن۔
1475ء دے وچ بنڑائی گئی شاہی مسجد تے مقبرہ طاہر خان نہڑ وی تاریخ دے حوالے نال آپنڑی ہک نوی سنجانڑ رکھیندن۔
1909ء وچ بنڑایا گیا “وکٹوریہ میموریل ہال” وی آپنڑی مثال آپ ھے۔ 1998ء وچ اوں ویلے دے ڈپٹی کمشنر نے ایندا نال وٹا تے یادگار کلب رکھ ڈتا۔
جتوئی شھر دے نال کوٹلہ رحم آلی شاہ وچ واقع ” مسجد سکینتہ الصغری” ترک فن تعمیر دا بہوں سوہنڑا نمونہ ھے۔ جیڑھی 32 گنبد تے 2 وڈے میناراں تے مشتمل ھے۔ مسجد دا رقبہ 52 کنال ھے تے ایندی وچ پنج ہزار لوک ہکے ویلے نماز پڑھ سگدن۔
شھر دا نویکلا “فیاض پارک” تقریباً 4 دھائیاں قبل ایں ویلے دے ڈپٹی کمشنر فیاض بشیر دی دلچسپی دی وجہ توں بنڑایا گیا۔لیکن اے ہنڑ پارک سیاست تے کرپشن دی نظر تھی گے تے نشیاں دا گھر ھے ۔ سعودی فرما رواں شاہ فیصل دے ناں تے بنڑایا گیا” فیصل اسٹیڈیم” وی ضلعی انتظامیہ دی غفلت دی وجہ توں سلھ سلھ تھی کردا ویندے ۔ایویں ہی برطانوی دور دے وچ بنڑائے گے ریلوے اسٹیشن سمیت ایں دور وچ بنڑائے گے ڈپٹی کمشنر آفس، ڈسٹرکٹ جیل، ضلع کونسل ہال، پوسٹ آفس محکمہ انہار تے محکمہ صحت دے دفتر وی آپنڑی مدت پوری کر تے ڈانڈھے ویندن۔
ضرورت ایں گال دی ھے جو انہاں قدیم تعمیرات تے توجہ ڈے تے انہاں کوں ول نوے سروں بنڑایا ونجے تانجو ماضی دی طرحاں ہک واری ول اے پرکشش لگن۔
بدقسمتی ھے جو زیادہ آمدنی دے ایں شھر وچ درست حکمت عملی ناں ہوون تے کرپشن دے وجہ توں غریب وچ اضافہ تھیندا ویندے۔
اتھوں دے مسائل دے وچ ھک اہم مسئلہ معیاری تعلیم ناں ہوون ھے۔ ضلع مظفرگڑھ دے وچ بہوں مشہور پرائیویٹ سکول تے کالج ھن جتھاں بال تعلیم حاصل کریندن۔ انہاں کالج وچ بال انڑمیڈیٹ تئیں تعلیم تاں حاصل کریندن تے ول مزدوری شروع کر ڈیندن کیونجو ضلع مظفرگڑھ دے وچ یونیورسٹی کینی اتھوں دی غریب عوام بالیں کوں بئے شھر پڑھن نی بھیج سگدی حالانکہ ہر سال بورڈ دے امتحان دے وچ ضلع مظفرگڑھ ساریاں کنوں اگوں ہوندے۔
مظفرگڑھ دی سیاسی شخصیات نے وی آپنی عوام کیتے کجھ نی سوچا ایں 74 سالاں دی پاکستانی تاریخ دے وچ ضلع مظفرگڑھ کوں یونیورسٹی تاں پرے دی گال اے کہیں یونیورسٹی دا ہک کیمپس وی نئ ڈتا گیا۔ مظفرگڑھ دے نوجواناں دا مستقبل داؤ تے لایا ویندا پے روز ڈیہاڑے نوجوان احتجاج کریندن یونیورسٹی دا مطالبہ کریندن لیکن ساڈے حکمران مٹی دی کندھ بنڑ تے بیٹھن۔
ایندے توں بئے پاسوں ڈیکھوں تاں ضلع لیہ جیڑھا اساڈے توں 1909ء دے وچ الگ تھیا ایندے وچ چار یونیورسٹیاں دے کیمپس ھن۔ لیکن مظفرگڑھ دے نوجوان ایف ایس سی کرن دے بعد وی مزدوری کریندا ہویا نظردے تاں دل خون دے ہنجوں روندے۔ کجھ ماں پیؤ بالیں کوں سکول ایں وجہ توں وی نی بھجیندے جو اساں اگوں پڑھائی دا خرچہ کینا چا سگسوں کیوں نہ ہنڑے نال انہاں کوں مزدوری تے لا ڈتا ونجے تے اساڈا سہارا بنڑن۔
اساڈی نوجوان نسل دا حق کھادا ویندن پے اساڈی حکومت وقت توں درخواست ہے جو اساکوں ہک یونیورسٹی ڈتی ونجے تانجو ساڈی نوجوان نسل پڑھ لکھ تے پاکستان دی ترقی دے وچ اپنڑا ہتھ رلاون تے آپنڑے ماں پیؤ دا سہارا بنڑن۔
غریب بنیادی سہولیات دا ناں ہوون، جاگیرداراں نظام، کرپٹ حکمران اتھوں دے وڈے مسائل ھن۔ ایندی ترقی دے خواب کوں پچھوں تے رکھ تے حرص تے ہوس دے مارے حکمراناں دی وجہ توں ضلعے دے وچ جرائم دی تعداد ودھدی ویندی اے۔ غیرت دے نال تے قتل، خودکشی، عورتاں تے تشدد ، جھیڑے جھگڑے، اغواء، ڈکیتی تے طلاق تے واقعات دی شرح ودھ گئی اے۔ کئی مسائل دے نال نال اتھوں دی عوام بنیادی سہولتاں توں محروم ھے۔ سرکاری ہسپتال تاں ھن لیکن علاج تے بیاں سہولتاں تے دوائیاں دی کمی تے بیماریاں دی آگاہی نہ ہوون پاروں ہر سال ہزاراں لوک مر ویندن۔
ضلع دی پس ماندگی دی وڈی تے اہم وجہ بہوں عرصے توں سیاست دے وچ چند خانداناں دی اجارہ داری آکھیا ونجے تاں غلط کینا ہوسی۔ انہاں خانداناں وچ کھر، قریشی، گوپانگ، دستی ،مخدوم، چانڈیہ، لغاری، نواب ، گورمانی، جتوئی تے سیال شامل ھن. انہاں سرداراں وچ سردار کوڑے خان مرحوم دی خدمات توں منہ نی موڑیا ونج سگدا ،جئیں آپنڑی ہزاراں ایکڑ زمین غریبیں کیتے وقف کر تے خدمت انسان دی وڈی مثال قائم کیتی.
زرعی لحاظ نال اتھوں دی زمین زرخیز تے پیداوار چنگی تھیندی اے۔ لیکن نہری پانی دی تقسیم ہکو سنویں تے چوری دی وجہ توں کاشتکاراں دیاں زمیناں بنجر تھیندیاں ویندن۔ ضلع دی زمیناں دا زیادہ حصے تے سرکاری قبضہ ھے اگر اے زمیناں کاشتکاراں کوں ڈتیاں ونجن تاں کروڑاں روپے دی آمدنی حاصل تھیسی۔ بدقسمتی دے نال ملک دے بئے علاقیاں دے طرحاں قبضہ مافیا نے سرکاری رقبے دے آدھ توں زیادہ حصے تے قبضہ کیتا ہوئے۔

سورس